سوختگی یکی از شایع ترین آسیب های خانگی به خصوص در بین کودکان است. اصطلاح "سوختگی" بیش از احساس سوزش مرتبط با آسیب بافتی ناشی از آن است. سوختگی با آسیب شدید پوستی مشخص می شود که باعث می شود سلول های پوست آسیب دیده بمیرند.
اکثر افراد بسته به علت و درجه آسیب می توانند بدون عواقب سلامتی جدی از سوختگی بهبود یابند. سوختگی های جدی تر نیاز به مراقبت های فوری پزشکی برای جلوگیری از عوارض و مرگ دارند.
درجات سوختگی
سه نوع اولیه سوختگی وجود دارد: درجه اول، دوم و سوم. هر درجه بر اساس شدت آسیب وارده به پوست است که درجه اول جزئی ترین و درجه سوم شدیدترین سوختگی محسوب میشوند.
آسیب های وارده حاصل از سوختگی شامل:
- سوختگی درجه یک: پوست قرمز و بدون تاول
- سوختگی درجه دو: تاول و مقداری ضخیم شدن پوست
- سوختگی درجه سه: ضخامت گسترده با ظاهری سفید و چرمی
سوختگی های درجه چهار نیز وجود دارد. این نوع سوختگی شامل تمام علائم سوختگی درجه سه است و همچنین فراتر از پوست به تاندون ها و استخوان ها گسترش می یابد.
سوختگی دلایل مختلفی دارد، از جمله:
- سوختن از مایعات داغ و در حال جوش
- سوختگی های شیمیایی
- سوختگی های الکتریکی
- آتش، از جمله شعله های کبریت، شمع و فندک
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
سوختگی های شیمیایی و الکتریکی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند زیرا می توانند بر داخل بدن تأثیر بگذارند، حتی اگر آسیب پوستی جزئی باشد.
سوختگی درجه یک
سوختگی های درجه یک کمترین آسیب به پوست وارد می کنند. به آنها "سوختگی های سطحی" نیز می گویند زیرا خارجی ترین لایه پوست را تحت تاثیر قرار می دهند. علائم سوختگی درجه یک عبارتند از:
- سرخی
- التهاب جزئی یا تورم
- درد
از آنجایی که این سوختگی لایه بالایی پوست را تحت تاثیر قرار می دهد، پس از ریزش سلول های پوست، علائم و نشانه ها ناپدید می شوند. سوختگی های درجه یک معمولاً طی 7 تا 10 روز بدون ایجاد اسکار بهبود می یابند.
اگر سوختگی ناحیه بزرگی از پوست، بیش از سه اینچ، و اگر روی صورت یا مفصل اصلی شما باشد، همچنان باید به پزشک مراجعه کنید که شامل موارد زیر است:
- زانو
- مچ پا
- پا
- ستون فقرات
- شانه
- آرنج
- ساعد
سوختگی های درجه یک معمولا با مراقبت های خانگی درمان می شوند. هر چه زودتر سوختگی را درمان کنید ممکن است زمان بهبودی سریعتر باشد. درمان های سوختگی درجه یک عبارتند از:
- خیساندن زخم در آب خنک به مدت پنج دقیقه یا بیشتر
- مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درد
- استفاده از بی حس کننده های موضعی، ژل یا کرم آلوئه ورا برای تسکین پوست
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک و گاز استریل برای محافظت از ناحیه آسیب دیده
مطمئن شوید که از یخ استفاده نکنید، زیرا ممکن است آسیب را بدتر کند. هرگز توپ های پنبه ای را روی محل سوختگی قرار ندهید زیرا الیاف کوچک می توانند به آسیب بچسبند و خطر عفونت را افزایش دهند. همچنین از درمان‌های خانگی مانند کره و تخم‌مرغ اجتناب کنید، زیرا اثربخشی آنها ثابت نشده است.
سوختگی درجه دو
سوختگی‌های درجه دو جدی‌تر هستند، زیرا آسیب از لایه بالایی پوست فراتر می‌رود. این نوع سوختگی باعث می شود پوست تاول بزند و به شدت قرمز و دردناک شود.
برخی از تاول ها باز می شوند و ظاهری خیس یا ترشح دار به سوختگی می دهند. با گذشت زمان، بافت ضخیم، نرم و دلمه مانند به نام اگزودای فیبرینی ممکن است روی زخم ایجاد شود. به دلیل ماهیت حساس این زخم ها، تمیز نگه داشتن ناحیه و بانداژ مناسب آن برای جلوگیری از عفونت ضروری است و همچنین به بهبود سریعتر سوختگی کمک می کند.
برخی از سوختگی‌های درجه دوم بیش از سه هفته طول میکشد تا بهبود یابند، اما بیشتر آنها در عرض دو تا سه هفته بدون ایجاد اسکار، اما اغلب با تغییرات رنگدانه‌ای در پوست بهبود می‌یابند. هرچه تاول ها بدتر باشند، مدت زمان بیشتری برای التیام سوختگی طول میکشد. در برخی موارد شدید، پیوند پوست برای رفع آسیب لازم است. پیوند پوست، پوست سالم را از ناحیه دیگری از بدن گرفته و به محل پوست سوخته منتقل می کند.
مانند سوختگی های درجه یک، از توپ های پنبه ای و درمان های خانگی خودداری کنید. درمان برای سوختگی خفیف درجه دو به طور کلی شامل موارد زیر است:
- پوست را به مدت 15 دقیقه یا بیشتر زیر آب خنک قرار دهید
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه (استامینوفن یا ایبوپروفن)
- استفاده از کرم آنتی بیوتیک روی تاول ها
با این حال، اگر سوختگی ناحیه گسترده‌ای مانند هر یک از موارد زیر را تحت تأثیر قرار داد، به دنبال درمان فوری پزشکی باشید:
- صورت
- دست ها
- باسن
- کشاله ران
- پا
سوختگی درجه سه
بدون احتساب سوختگی های درجه چهار، سوختگی های درجه سه شدیدترین هستند. آنها بیشترین آسیب را ایجاد می کنند و در تمام لایه های پوست گسترش می یابند. این تصور غلط وجود دارد که سوختگی های درجه سه دردناک ترین هستند. با این حال، در این نوع سوختگی، آسیب آنقدر گسترده است که ممکن است به دلیل آسیب عصبی، دردی وجود نداشته باشد.
بسته به علت، علائم سوختگی درجه سه می تواند موارد زیر را نشان دهد:
- رنگ مومی و سفید
- کاراکتر
- رنگ قهوه ای تیره
- بافت برجسته و چرمی
بدون جراحی، این زخم ها با اسکار و انقباض شدید بهبود می یابند. هیچ جدول زمانی مشخصی برای بهبود خود به خودی کامل سوختگی های درجه سه وجود ندارد. هرگز برای خوددرمانی سوختگی درجه سه اقدام نکنید و بلافاصله اقدامات درمانی را نزد پزشک آغاز نمایید.
عوارض سوختگی
در مقایسه با سوختگی های درجه یک و دو، سوختگی های درجه سه بیشترین خطر را برای عوارضی مانند عفونت، از دست دادن خون و شوک دارند که اغلب منجر به مرگ می شود. در عین حال، همه سوختگی ها خطر عفونت را به همراه دارند زیرا باکتری ها می توانند وارد پوست آسیب دیده شوند.
کزاز یکی دیگر از عوارض احتمالی سوختگی در تمام سطوح است. کزاز نیز مانند سپسیس یک عفونت باکتریایی است. این سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد و در نهایت منجر به مشکلاتی در انقباضات عضلانی می شود. به عنوان یک قاعده کلی، همه اعضای خانواده شما باید هر 10 سال یک بار واکسن های به روز کزاز دریافت کنند تا از این نوع عفونت جلوگیری شود.
سوختگی های شدید نیز خطر هیپوترمی و هیپوولمی را به همراه دارد. دمای بدن به طور خطرناکی پایین آمده در حالی که این ممکن است مانند یک عارضه غیرمنتظره سوختگی به نظر برسد، این وضعیت در واقع به دلیل از دست دادن بیش از حد گرمای بدن در اثر آسیب ایجاد می شود. هیپوولمی یا حجم کم خون زمانی اتفاق می افتد که بدن شما خون زیادی را در اثر سوختگی از دست می دهد.
سوختگیها هنگامی که به درستی و سریع درمان شوند، چشم انداز درمان سوختگی های درجه یک و دو خوب است . این سوختگی ها به ندرت باعث ایجاد زخم می شوند، اما می توانند منجر به تغییر رنگدانه پوست سوخته شوند. نکته کلیدی این است که آسیب و عفونت بیشتر را به حداقل برسانید. آسیب های گسترده ناشی از سوختگی های شدید درجه دو و درجه سه می تواند منجر به مشکلاتی در بافت های عمیق پوست، استخوان ها و اندام ها شود.
بیماران ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشند::
- عمل جراحی
- فیزیوتراپی
- توانبخشی
- مراقبت های کمکی مادام العمر
منبع: https://www.healthline.com/health/burns