سلولهای بنیادی مشتق از پوست در سلول درمانی پوست


سلولهای بنیادی مشتق از پوست در سلول درمانی پوست

سلولهای بنیادی پوست می توانند به عنوان منبع اتولوگ قابل دسترس برای پیوند سلولهای بنیادی در بدن باشند. کاربردهای درمانی مختلف برای این سلولها وجود داردکه بیشترین تاثیرآن را می توان در زمینه ترمیم زخم مشاهده کرد. اما برای درک بیشتر از وقایع سلولی و مولکولی رخ داده در ترمیم و بازسازی پوست و ساختارهای مرتبط آن، تحقیقات جامع تری لازم است.

سلول های بنیادی مشتق از پوست با پتانسیل درمان انواع بیماری ها و تمایز به انواع سلولها، و نیز سهولت دسترسی و مشخصات ایمونولوژیکی منحصر به فردشان کاربرد فراوانی پیدا کرده اند. یکی از چالش های تحقیقات آتی تسهیل ترمیم زخم های مزمن است که سلولهای بنیادی پوستی نتایج امیدبخشی ارائه می دهند. با این حال برای تعیین سرنوشت سلولهای پیوند شده و تعداد سلولهای مورد نیاز برای اثرگذاری، تحقیقات بیشتر لازم است. در دسترس بودن سلولهای پیش ساز مشتق از پوست، فرصتهایی را برای رفع محدودیتهای سایر روشهای درمانی و بدون احتمال دفع سیستم ایمنی فراهم می کند. ظاهرا سلولهای بنیادی پوستی برای استفاده درمانهای مبتنی بر سلول و پزشکی بازساختی مناسب هستند.

سلول درمانی در ترمیم زخم:

ترمیم زخم یک فرایند پیچیده ایست که به ماتریکس خارج سلولی یا همان ECM و فاکتورهای رشد نیاز دارد. سلولهای بنیادی مزانشیمی(  MSC ) می توانند به عنوان واسطه در هر مرحله از ترمیم زخم حضور یابند؛ مثلا در مراحل التهاب، تکثیر و بازسازی. از اصلی ترین منابع سلولی که ممکن است برای ترمیم و بازسازی پوست آسیب دیده استفاده شود می توان به سلولهای بنیادی بالغ و سلولهای بنیادی پرتوان القایی( iPSCs  ) اشاره کرد. سلولهای بنیادی بالغ اپیدرمی در لایه اپیدرم و فولیکول مو نیز برای پیوند سلولهای بنیادی در زخم های سوختگی عمیق استفاده می شوند.

سلول درمانی و سیستم خون ساز:

سلولهای بنیادی پوستی مخصوصا سلولهای شبیه سلولهای بنیادی مزانشیمی(  MSC ) به دست آمده از درم، به عنوان منبع جایگزین سلولهای استرومایی مغز استخوان برای بازسازی میکرومحیط های سیتم خونساز موش عمل می کنند، اما این سلولها نمی توانند به سلولهای خونساز تمایز یابند. بالبهای انتهایی فولیکولهای مو، تولید سلولهای خونساز رده های اریتروئید و میلوئید را در موش های پرتودرمانی شده نشان داده اند.

سلول درمانی در سیستم عصبی:

سلولهای عصبی به دست آمده از پوست می توانند یک استراتژی درمانی جدید و منبع در دسترس برای درمان بیماری های سیستم عصبی باشند. سلولهای بنیادی مشتق از پوست مانند اپیدرمال، MSC های مولتی پونت و فیبروبلاستهای پوستی در شرایط مناسب پتانسیل تمایز به سلولهای عصبی و سلولهای گلیال را دارند. آنها توانایی خوبی در ترمیم آسیبهای نخاعی از خود نشان می دهند.

راهکارهای درمانی فعلی برای ترمیم زخم:

در سال 1871 و توسط ریواردین، پیوند پوست به عنوان یک شیوه چالش برانگیز برای محققان و  مهندسان بافت شناخته شد. رویکردهای نوآورانه مهندسی بافت مبتنی بر داربستها و سلولهای بنیادی، به عنوان جایگزینهای جذاب پوستی می باشند. پیوند پوست علی رغم اینکه از  نظر بالینی قابل استفاده است، اما محدودیت هایی نظیر درد، زخم، ترمیم آهسته، التهاب و نیز رد ایمنی در پیوندهای الوژنیک می باشد. به همین دلیل دانشمندان در پی یافتن جایگزینهای پوستی برای رفع  این نواقص هستند.

تا به امروز، تعدادی از جایگزین های بیولوژیکی و سنتزی پوست به صورت تجاری در دسترس قرار گرفته اند. این محصولات به سه دسته تقسیم می شوند. دسته اول مبتنی بر منشا لایه های پوستی یعنی جایگزین های پوستی اپیدرمال، درمال و درمال-اپیدرمال هستند. دسته دوم شامل جایگزینهای موقت و دائمی می باشند. و دسته سوم که از نظر تجاری قابل دسترس هستند مانند محصولات بیولوژیکی (اتولوگ های برپایه کراتینوسیت)و یا سنتزی و بیوسنتزی که به عنوان داربست دو لایه حاوی هیالورون و با لایه داخلی فیبروبلاست اتولوگ و لایه خارجی غشا سیلیکونی برای جایگزین پوستی استفاده می شود.

درخواستهای زیادی برای جایگزینهای بالینی پوست و پیوندهای پوستی برای درمان آسیبهای پوستی وجود دارد: آنها تقریبا 50 درصد بازار مهندسی بافت و پزشکی بازساختی را پر کرده اند؛ در حالیکه جایگزینهای پوستی مهندسی شده پیشرفت چشمگیری در ترمیم زخم و مخصوصا سوختگی و زخم پای دیابتی از خود نشان داده اند. اما به دلیل قیمت بالا، محدودیت در اثربخشی و عدم توانایی برای نوسازی زائده های پوستی، استفاده از این محصولات گسترش نیافته است.