دکتر محمد آقاجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مراسم رونمایی از استخوان مصنوعی تولید شده با استفاده از تکنولوژی پرینت سه بعدی ساخت داخل، اظهار کرد: موضوع این پژوهش ۱۰ ساله ضایعات استخوانی است که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، تصادفات و حوادث ترافیکی یکی از مهمترین علل بروز این ضایعات استخوانی است.
وی با بیان این که ضایعات استخوانی گاهی خودبه‌خود ترمیم می‌شود، عنوان کرد: برخی از این ضایعات خودبه‌خود ترمیم نشده و برای درمان نیازمند اقدامات جراحی و پزشکی است، علاوه بر تصادف، سرطان‌ها و تومورها و بیماری‌های مادرزادی از دیگر عوامل ایجاد این ضایعات استخوانی است.
دکتر آقاجانی با اشاره به روش‌های شایع درمان و ترمیم ضایعات استخوانی در دنیا عنوان کرد: برای این مساله سه روش وجود دارد؛ روش اول اتوژن است که در این روش از استخوان خود بیمار برای ترمیم این ضایعات کمک گرفته می‌شود که عوارض بعد از جراحی و اقامت طولانی مدت بیمار در بیمارستان از مشکلات این روش است. روش دوم یا آلوژن که در آن از استخوان جسد برای ترمیم بافت استخوانی استفاده می‌شود که در این روش خطر انتقال آنتی‌ژن‌ها وجود دارد. در روش سوم از بایومتریال یا زیست ماده‌ها برای ترمیم ضایعات استخوانی استفاده می‌شود، به عبارتی دیگر از ماده غیر از استخوان برای جایگزینی استخوان از دست رفته استفاده می‌شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: نکته فنی بایومتریال‌ها این است که باید از لحاظ شیمیایی و فیزیکی به بافت استخوانی شبیه باشند.
وی با بیان این که تاکنون از سرامیک برای این مسئله استفاده می‌شد، تصریح کرد: نقطه ذوب سرامیک بسیار بالا است و در پرینت سه‌بعدی قابل استفاده نیست. بنابراین برای غلبه بر این مشکل تکنولوژی پزشکی به دنبال تلفیق سرامیک با ماده دیگر بود که در قالب پرینت‌های سه بعدی بافت زیست ماده اختصاصی بیمار را تولید می‌کند.
دکتر آقاجانی با بیان این‌که طی این پژوهش پلیمر با سرامیک برای ایجاد این زیست ماده ترکیب شد، عنوان کرد: اتفاقی که در این تحقیق ۱۰ سال به وقوع پیوست و خبر خوبی برای بیماران دارای ضایعات استخوانی محسوب می‌شود، ابتدا یک زیست‌ماده در این پژوهش به دست آمد که شباهت زیادی به بافت استخوان دارد و در پرینتر سه‌بعدی نیز قابل استفاده است؛ چرا که متناسب با بیمار و ضایعه خاص بیمار طراحی و ساخته می‌شود. از این رو زیست ماده ضایعه استخوانی را کامل پوشش می‌دهد و به عبارت دیگر یک زیست ماده متناسب و شبیه بافت طبیعی استخوان تولید شده و در پرینتر قابل استفاده است.
وی با اشاره به اتفاق مثبت بعدی، عنوان کرد: مساله مهم بعدی تولید این پرینتر سه‌بعدی توسط کار مشترک محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و صنعتگران داخلی که طی آن این پرینتر زیست ماده را برای پوشش و ترمیم نقص استخوانی طراحی و پرینت می‌کند. به عبارت دیگر پس از پروسه پرینت زیست ماده تهیه شده و در اتاق عمل کاملا متناسب با محل نصب استخوانی کاشته می‌شود.
دکتر آقاجانی با بیان این که تاکنون پنج بیمار دارای ضایعات فکی و ضایعات استخوانی دیگر با استفاده از این تکنولوژی جدید جراحی شده و نتایج بسیار خوب و رضایت بخشی حاصل شده است، گفت: هم اکنون از اثربخشی این تکنولوژی اطمینان کامل داریم و بنابراین این دستاورد مهم را به کلیه هموطنان خود تقدیم می‌کنیم.
طرح تولید بافت استخوان نیمه زنده از سال 2010 به همت دکتر آرش خجسته، دانشیار گروه جراحی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی و گروه مهندسی بافت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش انجام شده است. تیم تحقیقاتی این طرح در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی ۱۰ سال گذشته مطالعات زیادی را در ارتباط با ماده مناسب جایگزین شونده استخوان انجام داده و موفق به ارائه یک ترکیب مناسب پلی‌مری سرامیکی شده است، همچنین در طی همکاری با صنعتگران داخلی موفق به تغییر ساختار دستگاه چاپگر سه‌بعدی جهت چاپ نسج شبه استخوان شده است. نتیجه این فعالیت ۱۰ ساله چاپ بیش از ۱۰ مقاله بین‌المللی و همچنین طی مسیر آزمایشگاه تا بالین جهت درمان بیماران با ضایعات استخوانی بوده است، چنانکه تاکنون پنج بیمار دارای ضایعات فکی و یک بیمار با نقص استخوانی تیبیای پا تحت درمان قرار گرفته است.
منبع خبر: ایسنا